بررسی تطبیقی تفسیر علمی آیات از دیدگاۀ علامه طباطبایی و موریس بوکای

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسنده

دانشگاه باهنر کرمان-موسسه آموزش علی حوزوی فاطمیه

چکیده

چکیده
تفسیر علمی قرآن به‌معنای استفاده از یافته‌های اطمینان‌آور علوم تجربی در فهم قرآن است. در تلاش پیشِ رو که با روش توصیفی، تحلیلی و انتقادی در علوم وحیانی و تجربی به‌صورت کتابخانه‌ای نگاشته شده، بررسی تطبیقی نظریات علامه طباطبایی با موریس بوکای در خصوص تفسیر علمی آیات قرآن، شاخص قرار گرفته تا تصویر روشنی از دیدگاۀ مفسر شیعه، (علامه طباطبایی) در مقایسه با مستشرق مسلمان، (موریس بوکای) ارائه گردد و آنچه مسلم گردید رویکرد مثبت آنان در ارزیابی آیات علمی قرآن است؛ علامه در بسیاری موارد راه احتیاط را در پیش گرفته‌ و در برخی آیات به اعجاز علمی آن‌ها، حکم نموده‌اند؛ اما موریس بوکای در صدد نتیجه‌گیری هماهنگی آیات با علم روز و اثبات اعجاز علمی قرآن برآمده است. در ضمن، علامه با بهره‌گیری از قدرت استنطاق آیات، در فهم علوم تجربی، مسیر را بر رهپویان این عرصه هموار نموده است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A COMPARATIVE STUDY OF THE SCIENTIFIC INTERPRETATION OF VERSES FROM THE PERSPECTIVE OF ALLAMEH TABATABAI AND MAURICE BUCAILLE

نویسنده [English]

  • Nasim Sadat Mortazavi
Student in 4th level of Specialized Center for Comparative Interpretation of Rokn al-Huda, Kerman / nasim.mortazavi2012@gmail.com
چکیده [English]

ABSTRACT
Scientific interpretation of the Qur'an means using the convincing findings of the experimental sciences in understanding the Qur'an. In the forthcoming effort, which has been written as a library form by descriptive, analytical and critical method in the revelatory and experimental sciences, a comparative study of Allameh Tabatabai's theories with those of Maurice Bucaille regarding the scientific interpretation of Quranic verses has become an indicator to get a clear picture of the view of the Shiite commentator (Allama Tabatabai) in comparison with the Muslim Orientalist (Maurice Bucaille) and what is certain is their positive approach in evaluating the scientific verses of the Qur'an; In many cases, Allameh has taken the path of caution and in some verses has confirmed that they are a scientific miracle; But Maurice Bucaille has sought to conclude the harmony of the verses with the science of the day and to prove the scientific miracle of the Qur'an. Meanwhile, Allameh, by using the power of interrogation of verses, in understanding the experimental sciences, has paved the way for the followers of this field.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Experimental Science
  • Scientific Verses
  • Scientific Interpretation
  • Al-Mizan
  • Allameh Tabatabai
  • Maurice Bucaille
  1. قرآن کریم، ترجمه فولادوند، محمدمهدى، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى، تهران، چاپ سوم، 1418 ق.
  2. آلوسی، ابوالفضل محمود، روح المعانی، ادارة الطباعة المنیریه، مصر: بی‌تا.
  3. بحرانی، سید هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، البعثة، قم: ۱۴۱۵ ق.
  4. بکری، امین، التعبیر الفنی فی القرآن، دارالشروق، بیروت: 1991.
  5. بوکای، موریس، مقایسه‌ای میان تورات، انجیل، قرآن و علم، ترجمه: ذبیح‌الله دبیر، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران: چاپ دوازدهم، 1386.
  6. حر عاملی، محمدبن الحسن، وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، دار احیاء التراث العربی، بیروت: چاپ چهارم، بی‌تا.
  7. خولی، امین، التفسیر معالم حیاته و منهجه الیوم، دارالکتاب اللبنانی، بیروت: 1982.
  8. ذهبی، محمدحسین، التفسیر و المفسرون، چاپ اول، دارالقلم، بیروت: بی­تا.
  9. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق: رضوان عدنان، دارالقلم، دمشق: 1412.

10. رضایی اصفهانی، محمدعلی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، انتشارات کتاب مبین، رشت: چاپ چهارم، 1381 ش.

11. ــــــ، درآمدی بر تفسیر علمی قرآن، انتشارات اسوه، تهران: چاپ دوم، 1383.

12. رومی، فهدبن عبدالرحمن بن سلیمان، اتجاهات التفسیر فی القرن الرابع عشر، ادارات البحوث العلمیه و الافتاء و الدعوة و الارشاد، عربستان: 1406. ش

13. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج‌البلاغه، ترجمه: دشتی، محمد، پارسایان، تهران: چاپ نهم، 1387.

14. طباطبایی، محمدحسین، اعجاز قرآن، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، بی‌جا: 1362.

15. ــــــ، المیزان فی تفسیر القرآن، دار الکتب الاسلامیه، تهران: چاپ هفتم، 1384.

16. ــــــ، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه: سید محمدباقر موسوی همدانی، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین قم، قم: چاپ 29، 1389.

17. طبرسی، ابی علی الفضل بن الحسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، المکتبة الاسلامیه، بی‌جا: چاپ پنجم، 1395.

18. طوسی، ابوجعفر محمدبن الحسن، التبیان فی تفسیر القرآن، دارالکتب الاسلامیه، تهران: 1390.

19. کلینی، محمدبن یعقوب، اصول کافی، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، قم: 1361.

20. ــــــ، روضه کافی، انتشارات اسلامیه، تهران: 1350.

21. گودرزی، جواد، مسترحمی، سید عیسی، «حرکت خورشید در قرآن و پاسخ به شبهات نوپدید آن»، قرآن و علم، دوره 13، شماره 24، بهار و تابستان 1398.

22. لطفی، امیرعلی، «تفسیر علمی از دیدگاه علامه طباطبایی»، پژوهش‌نامه علوم و معارف قرآن کریم، شماره 3، پاییز 1388.

23. محتسب، عبدالسلام عبدالمجید، اتجاهات التفسیر فی العصر الراهن، مکتبه النهضه الاسلامیه، اردن: 1402.

24. مسترحمی، سید عیسی، «تحلیل اعجاز نجومی قرآن از دیدگاه آیت‌الله فاضل لنکرانی»، قرآن و علم، دوره 13، شماره 25، پاییز و زمستان 1398.

25. معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، چاپ چهارم، موسسه نشر اسلامی، قم: 1429.

26. هدایت‌زاده، علی، «تفسیر علمی در المیزان»، پژوهش‌های قرآنی، شماره 25 و 26، بی‌تا.

دوره 14، شماره 27
سال چهاردهم، شماره 27، پاییز و زمستان 1399ش
اسفند 1399
صفحه 205-230
  • تاریخ دریافت: 15 فروردین 1399
  • تاریخ بازنگری: 09 اسفند 1399
  • تاریخ پذیرش: 20 آبان 1399