مبانی انسان‌شناختی نظام تغذیه در قرآن و نقش آن‌ها در سلامتی جسم و روح انسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 (نویسنده مسئول ) دانشیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی(enayat.sharifi@yahoo.com)

2 دانشجوی دکتری رشته مدرسی مبانی نظری گروه معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی (mhfallah761@gmail.com)

چکیده

یکی از مهم‌ترین مبانی نظام تغذیه در قرآن کریم، انسان‌شناختی است. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی و تحلیلی به این سؤال اساسی پاسخ دهد که مبانی انسان‌شناختی نظام تغذیه کدام‌اند؟ و چه نقشی در سلامت جسم و روح انسان دارند؟ مبانی انسان‌شناسی نظام تغذیه قرآنی، به سه دسته بینشی، گرایشی و ارزشی تقسیم می‌شوند. دو ساحتی بودن وجود انسان از جسم و روح، اراده و اختیار انسان، از مبانی بینشی انسان‌شناسی هستند بر اساس مبنای دو ساحتی قرآن کریم برای سلامتی جسم و رو ح انسان دستور به پاکیزه خواری و حلال‌خواری داده است و نهی از حرام‌خواری و پرخواری و اسراف کرده است و مهم‌ترین غذاهای حرام، مرده‌خواری، خون، گوشت خوک و شراب‌خواری است. بر اساس اراده و اختیار، انسان مختار در انتخاب غذای حلال یا حرام است که انتخاب هریک از دو نوع در سلامت و بیماری جسم و روح انسان تأثیرگذارند. مهمترین مبنای گرایش انسان توجه به سرشت و فطرت انسان است که انسان‌های بر اساس فطرت خویش به غذاهای پاک گرایش دارند و از غذاهای ناپاک و حرام دوری می‌کنند و امانت‌داری، کرامت از مبانی ارزشی هستند. انسان به‌حسب کرامتی که دارد، به برخورداری از غذاهای پاک و حلال گرایش و از غذاهای ناپاک و حرام دوری می‌کند و امانت‌داری انسان به اطاعت از دستورات و فرامین الهی در باب تغذیه سوق می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Anthropological Foundations of the Nutrition System in the Quran and Their Role in the Health of the Human Body and Soul

نویسندگان [English]

  • enayat. sharifi 1
  • mhasn fallah 2
1 Associate Professor, Department of Islamic Education, Allameh Tabataba'i University(enayat.sharifi@yahoo.com)
2 PhD Candidate, Department of Theoretical Foundations, Department of Islamic Education, Allameh Tabataba'i University(mhfallah761@gmail.com
چکیده [English]

One of the most important foundations of the nutrition system in the Holy Quran is anthropology. This research seeks to answer the basic question with descriptive and analytical method that what are the anthropological foundations of the nutrition system? And what role do they play in the health of the human body and soul? The anthropological foundations of the Quranic nutrition system are divided into three categories: insight, orientation and value. The duality of human existence from body and soul, human intention and free will, are the foundations of anthropological insight. And the most important forbidden foods are the dead, blood, pork and wine. Based on the will and authority, human beings are free to choose halal or haram food, and the choice of either of the two types affects the health and disease of the human body and soul. The most important basis of human tendency is to pay attention to human nature that human beings tend to clean foods based on their nature and avoid unclean and forbidden foods, and fidelity and dignity are the principles of value. Due to the dignity, human-being tends to enjoy clean and lawful foods and avoids impure and forbidden foods, and human fidelity leads him to obey the divine commands and decrees regarding nutrition

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anthropological Foundations
  • Nutrition
  • Quranic Nutrition System
  • Health
  • Human
  • Quran
  1. قرآن کریم، ترجمه: مکارم شیرازی، ناصر، قم: دارالقرآن الکریم، چاپ دوم، 1373ش.
  2. ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر، تفسیر القرآن الکریم، تحقیق: محمدحسین شمس‌الدین، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1419 ق.
  3. افلاطون، دوره آثار افلاطون، مترجمان، محمدحسن لطفی و رضا کاویانی، چاپ چهارم، تهران: نشر خوارزمی، 1390.
  4. اندلسی، ابوحیان محمد بن یوسف، البحرالمحیط فی التفسیر، بیروت: دارالفکر،1420 ق.
  5. آلوسی، سید محمود، روح المعانی، بیروت: دارالفکر، 1408 ق.
  6. تسترى، سهل بن عبدالله، تفسیر التسترى، دارالکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون - لبنان – بیروت: 1423 ق.
  7. حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، چاپ دوم، قم: موسسه آل البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث،1414 ق.
  8. حسن‌زاده آملی، حسن، دروس معرفت نفس، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی،1385.
  9. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران، 1377 ش.
  10. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، محقق: صفوان عدنان داودی، دارالعلم الدار الشامیه، چاپ اول، دمشق بیروت:1412.
  11. رجبی، محمود، انسان‌شناسی، قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، 1392.
  12. رضایی بیرجندی، علی، سبک زندگی در صحیفه سجادیه، بوستان کتاب، قم: 1395 ش.
  13. زبیدی، مرتضی، تاج العروس، دار الهدایه، بی‌تا.
  14. زمخشری، محمود، تفسیر الکشاف، بیروت: دارالکتاب، 1407.
  15. سیوطی، جلال‌الدین، الدرالمنثور، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، 1404.
  16. شوکانی، محمدبن علی، فتح القدیر، بی‌جا: عالم الکتب، بی‌تا.
  17. صانعی، سید مهدی، پاکیزگی و بهداشت در اسلام، قم: مؤسسه بوستان کتاب، 1385.
  18. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ى مدرسین حوزه علمیه قم‏: 1417 ق
  19. طبرانى، سلیمان بن احمد، تفسیر القرآن العظیم (الطبرانى)، 6 جلد، دار الکتاب الثقافی – اردن: 2008 م.
  20. طبرسی، فضل بن الحسن، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه اعلمی للمطبوعات، 1415 هـ.
  21. فخر رازى، محمد عمر، التفسیر الکبیر، چهارم، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى،1413 ق
  22. ماتریدى، محمد بن محمد، تأویلات أهل السنة (تفسیر الماتریدى)، دارالکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون - لبنان – بیروت: 1426 ق
  23. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، مؤسسة الوفاء بیروت، لبنان: 1403 ق.
  24. مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل،1391.
  25. مکارم شیرازی و همکاران، تفسیر نمونه، چاپ اول، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1374.

 

دوره 15، شماره 29 - شماره پیاپی 29
سال پانزدهم، شماره 29 پاییز و زمستان 1400 ش- 1443ق
بهمن 1400
صفحه 241-262
  • تاریخ دریافت: 03 اردیبهشت 1400
  • تاریخ بازنگری: 15 تیر 1400
  • تاریخ پذیرش: 19 مهر 1400