الگوی خردورزی مدیران آموزش عالی در تفسیر المیزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) اصفهان. ایران

2 دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان. ایران

3 دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی. دانشگاه تهران، ایران

چکیده

در این پژوهش تلاش شده است الگوی خردورزی مدیران آموزش عالی بر اساس آموزه‌های قرآن با تأکید بر تفسیر المیزان ارائـه شود. بدین منظور از روش پژوهشی آمیخته اکتشافی استفاده شده است و حاصل امر، 11 مضمون سازمان‌دهنده با 75 مضمون پایه بوده است. در این راستا ابتدا با رجوع به تفسیر المیزان، اقـدام بـه جمـع‌آوری داده‌ها، در جهـت دسـتیابی بـه مـدل پژوهش، تجزیه و تحلیل داده‌ها که مشتمل بر مضامین پایه، مضامین سازمان‌دهنده و مضمون فراگیر شـده اسـت. با توجه به مضامین پایه شناسایی‌شده پرسشنامه محقق ساخته خردورزی مدیران آموزش عالی جهت اعتباریابی مدل طراحی گردید. جهت اعتباریابی مدل، از رویکرد تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد و ضریب آلفای کرونباخ (918/0) و کفایت نمونه‌گیری (807/0) با استفاده از نرم افزار SPSS22 نشان از پایایی مطلوب پرسش‌نامه دارد. حجم جامعه آماری پژوهش 656 نفر شامل کلیه مدیران آموزش عالی حوزه‌های علمیه در پنج خوشه شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز کشور است که نمونه آماری در بخش کمی بر اساس جدول مورگان تعداد 242 نفر تعیین شد. بر مبنای یافته‌های پژوهش مضامین سازمان‌دهنده عبارت از تهذیب نفس، سلامت فطرت، ولایت‌پذیری از دین حق و پیامبر حنیف، انتخاب شایسته و اسلامی، شناخت خدا، تقوا، امیدواری صادق، قرآن‌پژوهی، سیر و تفکر در زمین و نظارت همه‌جانبه برآن، علم و درک حقیقت معانی و لب مقاصد، جمع‌اندیشی و تعامل فکری سالم است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Intellectual Model of Higher Education Directors based on the Teachings of the Quran with emphasis on the interpretation of Al-Mizan

نویسندگان [English]

  • Faizeh Khalaj 1
  • fariba karimi 2
  • Mohammad reza Shahroodi 3
1 . PhD student in educational management, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Isfahan Islamic Azad University (Khorasgan), Isfahan. Iran
2 . Associate Professor of the Faculty of Education and Psychology, Islamic Azad University of Isfahan (Khorasgan), Isfahan. Iran
3 Associate Professor of the Faculty of Theology and Islamic Education. University of Tehran, Iran
چکیده [English]

In this research, an attempt has been made to provide an intellectual model for higher education directors based on the teachings of the Quran with an emphasis on the interpretation of Al-Mizan. For this purpose, a mixed exploratory research method has been used and the result has been 11 organizing themes with 75 basic themes. In this regard, first, by referring to Al-Mizan interpretation, data collection is performed to obtain a research model, and data analysis, which includes basic themes, organizing themes, and comprehensive themes. According to the identified basic themes, a researcher-made questionnaire made by higher education directors was designed to validate the model. A confirmatory factor analysis approach was used to validate the model and Cronbach’s alpha coefficient (0.918) and sampling adequacy (0.807) using SPSS22 software indicate the optimal reliability of the questionnaire. The statistical population of the study is 656 people, including all directors of higher education in seminaries in the five clusters of north, south, east, west, and center of the country that the statistical sample in the quantitative section was determined by the number of 242 people based on Morgan's table. Based on the research findings, the organizing themes are self-purification, the purification of innate, acceptance of the true religion and the Prophet, worthy and Islamic choice, knowledge of God, piety, sincere hope, Quranic study, travel, and thinking on earth and comprehensive supervision, knowledge and understanding of the truth of meanings and intentions, refusing selfishness and having safe intellectual interaction

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran
  • interpretation of Al-Mizan
  • Intellection
  • Intellect
  • Higher Education Directors

مراجع

  1. قرآن کریم، ترجمه: محمدعلی رضایی اصفهانی و جمعی از اساتید جامعة المصطفی، انتشارات بین‌المللی المصطفی، قم: چاپ دوم، 1388.
  2. ابن‌فارس، ابی الحسین، معجم مقاییس اللغة، تحقیق: عبد السلام محمد هارون، مصر: مطبعة المصطفی و اولاده، 1389ق.
  3. ابن‌منظور، ابوالفضل جمال‌الدین محمد بن مکرم بن منظور مصری، لسان العرب، بیروت: دار الصادر، ۱۴۱۰ق.
  4. اصلانی، یاسر، بررسی مفهوم عقل و عقلورزی و جایگاه آن در اندیشه تربیتی امام خمینی (ره)، کرج: کنگره ملی بررسی اندیشه های فرهنگی اجتماعی حضرت امام خمینی (ره)، دوره1، ش16. ش1389.
  5. امیدی، ابراهیم؛ عشریه، رحمان، تعقل و تدبر از دیدگاه قرآن کریم، رشت: کنفرانس ملی رویکردهای نوین علوم انسانی در قرن 21، 1389ش.
  6. انصاری، خواجه عبدالله، تفسیر کشف الاسرار و عدة الأبرار؛ تألیف: رشید الدین المیبدی و به اهتمام علی اصغر حکمت، تهران: امیر عبید، ج ۱، 1361ش.
  7. انصاری، عبدالله بن محمد، شرح منازل السائرین، شارح: عبدالرزاق بن جلال‎‌الدین، مصحح: بیدارفر، محسن، انتشارات بیدار، 1427ق.
  8. باباپورگل‌افشانی، محمدمهدی و اسفندیار، قدیر، معناشناسی واژگان«عقل» و «تفکر» در ارتباط با مفهوم «فطرت» در قرآن، آینه معرفت، 13،2، 1392ش.
  9. تمیمی‌الآمدی، عبدالواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، المصحح: درایتى، مصطفى‌، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، جلد1، 1366ش.
  10. تمیمی‌الآمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و درر الکلم‌، مصحح: رجائى، سید مهدى‌، قم‌: انتشارات دار الکتاب الإسلامی‌، چاپ دوم‌،1410ق‌.
  11. جبران، مسعود، فرهنگ رائد الطلاب، ترجمه عبدالستار قمرى، تهران: یادواره کتاب، ۱۳۷۹ق.
  12. جعفرى، محمدتقى، تعلیم و تربیت اسلامى، تهران: پیام آزادى، 1379.
  13. جمال‌الدین حلی، حسن ابن‌یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، بیروت: الاعلمی، 1979م.
  14. جوادی‌آملی، عبدالله، حکمت متعالیه، تهران: الزهراء، ۱۳۶۸ش.
  15. الجواهری، اسماعیلی ابن‌حماد، الصحاح تاج اللغة، تحقیق: احمد عبد الغفور العطار، بیروت:در العلم للملایین، الطبعة الرابعه، ۱۴۰۷ق.
  16. حرعاملی، محمد ابن حسین، وسایل الشیعه، پژوهش شیخ عبدالرحیم الربانی شیرازی، بیروت: داراحیا التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
  17. حسینی، سید علی اکبر، تعلیم و تربیت اسلامی: مبانی، منابع و اصول، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۳۷۹ش.
  18. حسینیان، سعیده، ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎی ﻋﻘﻞ در دﯾﻦ ﭘﮋوﻫﯽ، تهران: قبسات، سال نهم، 1383.
  19. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا (نسخه دیجیتال)، بر اساس نسخه فیزیکی ۱۵ جلدی انتشار سال ۱۳۷۷. موسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران، 1399. http://dehkhoda.ut.ac.ir
  20. دیلمی، حسن ابن ابی حسن، ارشاد القلوب، بی‌جا: النشر شریف رضی، ۱۴۱۲ ق.
  21. رازی، فخرالدین، محصل أفکار المتقدمین و المتأخرین، بیروت: دار الفکر، ۱۹۹۲م.
  22. راغب‌اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، صفوان عدنان داودی، دمشق: دار العلم الشامیة، ۱۴۱۲ق.
  23. رزاقی، افشین، نظریه‌های ارتباطات اجتماعی، تهران: انتشارات پیکان، 1381ش.
  24. زلقی، زیبا، بررﺳﯽ و راﺑﻄه ﻋﻘﻞ و اﯾﻤﺎن از ﻧﻈﺮ ﺣﮑﻤﺖ ﻣﺘﻌﺎﻟﯿﻪ، تهران: دومین کنگره بین‌المللی علوم اسلامی و علوم انسانی، 1396ش.
  25. ساروخانی، باقر، دایرةالمعارف علوم اجتماعی، تهران: انتشارات کیهان، 1370ش.
  26. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نمایندگی ولی فقیه، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، خطیبی کوشکک، محمد، نگارش، حمید؛ فرهنگ شیعه، قم: زمزم هدایت، 1386ش.
  27. شریف رضی، محمد بن حسینن، نهج‌البلاغه، ترجمه: سیدجعفر شهیدی ، 1378ش.
  28. شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، الملل و النحل، قم: منشورات الرضی، ج ۳، ۱۳۶۴ ق.
  29. شیرازی، صدرالدین محمد، شرح اصول الکافی: کتاب العقل و الجهل، تصحیح: محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۶۶ق.
  30. صادقی، افلاطون، حوزه معنایی واژه عقل در قرآن کریم، دوفصلنامه کتاب قیم، سال 6، شماره 14، 1395
  31. صدوق، محمد بن‌بابویه، الامالی شیخ‌ صدوق، ترجمه: کمره‎‌ای، محمدباقر، تهران: انتشارات کتابچی، چاپ6، 1376ش.
  32. صدوق، محمد بن‌بابویه، علل‌ الشرایع‌، تحقیق: محمدصادق بحرالعلوم، قم: موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان، 1387ش.
  33. طباطبایى، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم: دفتر انتشارات اسلامى، 20جلد، چاپ 5، 1417ق.
  34. عبدالرحیمی، محمد، عقل و کارکردهای آن در آموزه‌های اسلامی با تأکید بر کلام حضرت علی(ع)، بصیرت و تربیت اسلامی، دوره14، ش43، 1396ش.
  35. عبدلی‌کولانکوه، عباس، جایگاه تعقل و تفکر و در قران و سیره اهل بیت علیه السلام، تهران: دومین کنفرانس بین المللی نوآوری و تحقیق درعلوم انسانی، مدیریت و معارف اسلامی، 1397ش.
  36. فیروزآبادی،محمد بن یعقوب، قاموس المحیط، بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، ۱۹۹۱م.
  37. کرجی، علی، اصطلاحات فلسفی و تفاوت آنها با یکدیگر، قم: بوستان کتاب، 1382ش.
  38. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت: نشر طبع، 1، 1403ق.
  39. محمودی، سیروس، بررسی تحلیلی مبانی اسلامی خررودزی به‌عنوان یک هدف تربیتی، بصیرت و تربیت اسلامی، دوره 15، ش 46، 1397ش.
  40. نقی‌پورفر، ولی‌الله؛ جعفرپور، محمود، مطالعه تطبیقی شاخص‌های تأثیرگذار بر تحقق عدالت مراودهای در سازمان، مقایسه دو دیدگاه اسلامی و مدیریت غربی، مجله علوم انسانی دانشگاه امام حسین (علیه السلام): مجله مدیریت اسلامی، سال 18، 1389ش.
  41. واعظ‌طبسی، علی؛ فریدی، حسن؛ عبدی‌تربقان، زهرا،جایگاه تفکر و تعقل در تعلیم و تربیت اسلامی، دومین کنفرانس ملی رویکردهای نوین در آموزش و پژوهش، محمودآباد، 1396. 701872https://civilica.com/doc/
  42. http://tadabbor.org
  43. https://www.amar.org.ir
  44. https://hawzah.net
قرآن و علم
دوره 16، شماره 31 - شماره پیاپی 31
سال شانزدهم، شماره 31، پاییز و زمستان 1401ش
اسفند 1401
صفحه 354-381

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 فروردین 1401
  • تاریخ بازنگری: 23 مرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 10 مهر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار