بررسی تعارض نماهای قرآن و دانش ادبیات با تأکید بر نقد چرایی طرح شبهات ادبی سها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد سطح عالی حوزه علمیه قم

چکیده

ازجمله ایرادهایی که شبهه‌افکنان درباره قرآن مطرح کرده‌اند، وجود تعارض‌های ادبیاتی در این کتاب آسمانی است. بر همین اساس نویسنده کتاب «نقد قرآن» در فصل خطاهای نوشتاری قرآن، دیدگاه ناسازگاری آیات با دانش ادبیات را ارائه کرده است. فراوانی این موارد از سویی و پاسخ‌های قابل‌نقدی که داده شده از سوی دیگر، ضرورت بحث از چرایی طرح شبهات و نقد بنیادین آنها را نشان می‌دهد. به همین منظور، در این مقاله بررسی و چرایی طرح شبهات واکاوی و استقصا شد و سه علت به‌دست آمد که عبارتند از: 1. پیش‌فرض‌های نادرست نویسنده درباره سنجه‌بودن قواعد و فصاحت و بلاغت قرآن کریم؛ 2. ضعف دانشی در قواعد ادبی و ظرافت‌های زبان عربی؛ 3. وجود اندیشه‌های تخریبی و غرض‌ورزی در طرح شبهات. نتیجه بررسی‌ها نشان می‌دهد قرآن کریم به‌عنوان فصیح‌ترین سخن عرب، سنجه برای قواعد است و عرب از آغاز نزول تا به امروز به فصاحت و بلاغت آن اعتراف دارد. قضاوت ادبی درباره آیات قرآن نیز در گرو تسلّط بر قواعد و آگاهی از ظرافت‌های زبان عرب بوده و با دانش ادبی اندک، صلاحیت برای این کار وجود ندارد. افزون بر این ـ به استناد شواهد ـ نویسنده تعهدی نسبت به رعایت قانون بی‌طرفی و عدم‌غرض‌ورزی در نقد یک متن نداشته و با هدف ترویج کفر و الحاد، این شبهات را جمع‌آوری کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Examining the Conflict between Quranic Expressions and Literary Science (Literature) with an Emphasis on Critically Analyzing the Rational Basis of Literary Doubts of Soha 

نویسنده [English]

  • mahdi mashayekhi
Senior Professor (Higher Level Studies) at the Qom Seminary
چکیده [English]

Among the criticisms that skeptics have raised regarding the Quran, the presence of literary inconsistencies within this celestial book is noteworthy. Accordingly, the author of the book ' Critique of the Quran,' in the chapter on Quranic writing errors, presents the viewpoint of the incompatibility of verses with literary science (literature). The prevalence of these instances on the one hand and the critical responses provided on the other hand underscore the necessity of discussing the rationale behind raising doubts and subjecting them to fundamental scrutiny. So, this article investigates and critically examines the doubts and categorizes them. Three reasons were identified: 1. incorrect assumptions made by the author regarding the applicability of the rules and eloquence and rhetoric of the Quranic text, 2. deficiency in literary rules and linguistic intricacies of the Arabic language, 3. the presence of destructive and biased intentions in raising doubts. The results of the investigation indicate that the Quran, as the most eloquent Arabic discourse, serves as a benchmark for rules, and Arabs, from the beginning of its revelation until today, acknowledge its eloquence and rhetoric. Literary judgment of Quranic verses is contingent upon mastering the rules and being aware of the linguistic intricacies of Arabic, and it is not qualified to be undertaken with limited literary knowledge. Moreover, based on evidence, the author has not committed to impartiality and non-bias in critiquing a text and has not collected these doubts with the aim of promoting disbelief and atheism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Literary Doubts
  • Critique of the Quranic
  • Contradict
  • Quranic Doubts
  • Kaf for the Second Person
  1. قرآن کریم، ترجمه: محمدعلی رضایی اصفهانی و جمعی از اساتید جامعة المصطفی، انتشارات بین‌المللی المصطفی، قم: چاپ دوم، 1388.
  2. ابن‌جنی، عثمان بن جنّی، الخصائص، دار الکتب العلمیة، بیروت: چاپ سوم، بی‌تا.
  3. ابن‌حزم، ابومحمد علی بن احمد بن سعید بن حزم الاندلسی القرطبی الظاهری، الفصل فی الملل و الأهواء و النحل، مکتبة الخانجی، قاهرة: بی‌تا.
  4. ابن‌عاشور، محمدطاهر، التحریر و التنویر، مؤسسة التاریخ العربی، بیروت: 1420ق.
  5. ابن‌هشام، عبدالله بن یوسف، مغنی‌اللبیب، کتابخانه حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی(ره)، قم: چاپ چهارم، بی‌تا.
  6. بلاغی، محمدجواد، الهدی الی دین المصطفی، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت: چاپ سوم، 1405ق.
  7. بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوار التنزیل و اسرار التأویل، دار احیاء التراث العربی، بیروت: 1418ق.
  8. خوئی، ابوالقاسم، البیان فی تفسیر القرآن، مؤسسة احیاء آثار الامام الخوئی، قم: 1430ق.
  9. درویش، محی‌الدین، اعراب القرآن و بیانه، حمص سوریه، چاپ چهارم، 1415ق.
  10. راغب‌اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، دار القلم،بیروت: 1412ق.
  11. رجبی، غلام‌حسین، «قرآن و تفسیر: اعجاز قرآن»، نشریه صباح، شماره 8و7، بهار و تابستان1382.
  12. رضایی‌اصفهانی، محمدعلی، بررسی مبانی کتاب «نقد قرآن» دکتر سها، انتشارات پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن، قم: 1394ش.
  13. رضایی ‏اصفهانی، محمدعلی؛ اردلان، محمد صادق، «تحلیل کارکردهای جریان ادبی معاصر قرآن»، نشریه قرآن و علم، شماره31، ص9 تا 32، پاییز و زمستان1401.
  14. رضی‌الدین‌استرآبادی، محمد بن حسن، شرح الرضی علی الکافیة، مؤسسة الصادق للطباعة و النشر، تهران: 1384ش
  15. زبیدی، مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، دار الفکر، بیروت: 1414ق.
  16. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقائق غوامض التأویل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، دار الکتاب العربی، بیروت: چاپ سوم، 1407ق.
  17. سمین، احمد بن یوسف، الدر المصون فی علوم الکتاب المکنون، دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، بیروت: 1414ق.
  18. سها، نقد قرآن، عرضه اینترنتی، عرضه دوم، 1393ش.
  19. سیرافی، حسن بن عبدالله، شرح کتاب سیبویه، دار الکتب العلمیة، بیروت: بی‌تا.
  20. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر ، شرح شواهد المغنی، ادب الحوزة، قم: بی‌تا.
  21. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الاقتراح فی علم اصول النحو، ادب الحوزة، قم: بی‌تا.
  22. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، البهجة المرضیة علی الفیة ابن ‌مالک، معلِّق: حسینی دشتی، مصطفی، اسماعیلیان، قم: چاپ نوزدهم، بی‌تا.
  23. شلتاغ عبود، «القرآن و الدراسات اللغویة و الادبیة «نظرة اجمالیة»»، نشریة المعارج، شماره16 و 17، ص46 تا 64، جامعة سبها، لیبی: محرم و صفر1413.
  24. طاهری اندانی، صدیقه، «نقش حضرت علیg در گسترش دانش‏های قرآنی»، نشریه قرآن و علم، شماره21، ص23 تا 40، پاییز و زمستان 1396.
  25. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ناصر خسرو،تهران: چاپ سوم، 1372ش.
  26. عباس‌حسن، النحو الوافی، ناصر خسرو، تهران: چاپ دوم، 1367ش.
  27. عکبری، عبدالله بن حسین، التبیان فی اعراب القرآن، بیت الافکار الدولیة،ریاض: 1419ق.
  28. فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، مؤسسه دار الهجرة، قم: چاپ دوم، 1414ق.
  29. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت: چاپ دوم، 1390ق.
  30. کریم‌پورقراملکی، علی؛ امینی، محمد، «نقد دلایل مستشرقان در ادعای اغلاط نحوی قرآن»، نشریه قرآن‌پژوهی خاورشناسان، سال چهاردهم، ش27، ص 114ـ93، 1398ش.
  31. مدنی، علی‌خان بن احمد ، الحدائق الندیة فی شرح الفوائد الصمدیة، ذوی القربی، قم: بی‌تا.
  32. مدنی، علی‌خان بن احمد، الطراز الأوّل، مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام لاحیاء التراث، مشهد مقدس: 1384ش.
  33. معرفت، محمدهادی، التمهید فی علوم القرآن، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، قم: چاپ سوم، 1410ق.
  34. معین، محمد، فرهنگ فارسی، چاپخانه سپهر، تهران: چاپ ششم، 1363ش.
  35. ناظرالجیش، محمد بن یوسف ، شرح التسهیل المسمی تمهید القواعد بشرح تسهیل الفوائد، دار السلام، قاهره: بی‌تا