تحلیل مسیر تعهد خاص زناشویی از طریق فضای روانی ـ فیزیکی اختصاصی زوجینی با تاکید بر آیه «استیذان»

هوشیاری, جعفر; تقییان, حسن

doi:10.22034/qve.2025.10013

تحلیل مسیر تعهد خاص زناشویی از طریق فضای روانی ـ فیزیکی اختصاصی زوجینی با تاکید بر آیه «استیذان»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار و هیئت علمی گروه روانشناسی جامعة المصطفی ص العالمیة

10.22034/qve.2025.10013

چکیده

این پژوهش با هدف ارائه مدل قرآنی دستیابی به تعهد خاص زناشویی از طریق تأمین فضای روانی-فیزیکی اختصاصی با واسطه مؤلفه‌های مرز زوجینی انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را مردان و زنان متأهل شهر قم تشکیل داده‌اند. از جامعه مذکور، ۲۱۰ نمونه به صورت در دسترس انتخاب شده و به پرسشنامه مرزهای زوجینی هوشیاری پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد تأمین فضای روانی-فیزیکی اختصاصی زوجین از مسیر تأمین مؤلفه‌های رازداری، تعاملات جنسی و غیرجنسی و حدود انتظارات دوسویه می‌تواند منجر به ایجاد تعهد خاص زناشویی شود. یافته‌های تحقیق نشان داد متغیرهای برونزای مدل توانسته‌اند ۵۲ درصد از واریانس متغیر تعهد خاص زناشویی را تبیین کنند. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد لازم است مشاوران و خانواده‌درمانگران ضمن بررسی کیفیت فضای روانی-فیزیکی اختصاصی مراجعان، نسبت به اصلاح اشکالات احتمالی زوجین در این مرز اقدام نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Path Analysis of Achieving Exclusive Marital Commitment Through a Dedicated Psychophysical Space for Couples with Emphasis on the "Istidhan" Verse

نویسندگان [English]

jafar Houshyari
Hasan Taqiyan

Assistant Professor and Faculty Member, Department of Psychology, Al-Mustafa International University.

چکیده [English]

This study aims to present a Quranic model for achieving exclusive marital commitment through the provision of a dedicated psychological-physical space, mediated by marital boundary components. The research method is descriptive and correlational. The statistical population consists of married men and women in the city of Qom. From this population, a sample of 210 individuals was selected through convenience sampling, and they responded to the Marital Boundaries Awareness Questionnaire. Data were analyzed using path analysis. The findings indicate that ensuring a dedicated psychological-physical space for spouses—through the fulfillment of components such as confidentiality, sexual and non-sexual interactions, and mutual expectation boundaries—can lead to the establishment of exclusive marital commitment. The study results reveal that the exogenous variables in the model account for 52% of the variance in exclusive marital commitment. The research concludes that counselors and family therapists should assess the quality of their clients' dedicated psychological-physical space and address any potential marital boundary issues accordingly.

کلیدواژه‌ها [English]

Quran
Marital Commitment
Marital Boundaries
Psychological-Physical Space
Verse of Istizan
Marital Boundary

مراجع

قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی، تهران: دارالقرآن کریم دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی، 1395.
آریست فون شلیپه و یوخن شوایتزر، آموزش درمان و مشاوره سیستمی، ترجمه سعید پیرمرادی، اصفهان: همام، 1380.
افشاری‌نژاد رودسر، محمدجواد؛ ثنایی، باقر؛ برجعلی، محمود، مطالعه دیدگاه خانواده درمانی مینوچین بر اساس تفسیر المیزان: ‌مطالعه کیفی، اولین کنگره ملی روان‌شناسی خانواده گامی در ترسیم الگوی مطلوب خانواده، نمایه در سیویلیکا، 1393.
تبریزی، مصطفی؛ دیبائیان، شهرزاد؛ کاردانی، مژده و جعفری، فروغ، فرهنگ توصیفی خانواده و خانواده درمانی، تهران: فرا روان، 1389.
حر عاملى، محمّد بن الحسن، وسائل الشیعة الى تحصیل مسائل الشریعة، تحقیق: مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام، 1409.
دیلمی، حسن بن محمد، إرشاد القلوب إلى الصواب، قم: انتشارات رضی، 1412.
زیمون، ف. ج، کلمنت، اولریش، اشتیرلین، هلم، مفاهیم و تئورى‌های کلیدى در خانواده، ترجمه سعید پیرمرادى، تهران: همام، 1382.
صدوق، محمد بن علی، امالی، قم: ارمغان طوبی، 1403.
صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، قم: جامعه مدرسین، 1413.
طبرسی، حسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: انتشارات آل‌ البیت، 1408.
فیض کاشانی، ملامحسن، الأصفى فی تفسیرالقرآن، چاپ سوم، قم: انتشارات دفتر تبلیغات، 1418.
کلینی، محمد بن یعقوب، کافى، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1412.
مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1404.
مینوچین، سالوادر، خانواده و خانواده درمانی، ترجمه باقر ثنایی، تهران: امیرکبیر، 1386.
نیکلز، مایکل پی و شوارتز، ‌ریچارد سی، خانواده درمانی (مفاهیم و روش‌ها)، ترجمه محسن دهقانی و همکاران، تهران: نشر دانژه، 1389.
هوشیاری، جعفر و صفورایی پاریزی، محمدمهدی، «ارزیابی مرز‌های خانواده در روان‌شناسی از نگاه قرآن»، مقالات همایش علمی بین المللی سبک زندگی قرآنی، کراچی پاکستان، 1397.
هوشیاری، جعفر. صفورایی، محمد مهدی، جزایری، سید حمید، تقییان، حسن، تبیین مرزهای خانواده بر اساس قرآن کریم و ساخت پرسشنامه سنجش آن، رساله دکتری، قم: مجتمع آموزش عالی علوم انسانی اسلامی، جامعه المصطفی، ۱۳۹۹.
هومن، حیدرعلی، مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل، تهران: سمت، 1391.
Colapinto J، Structural Family therapy. In Handbook of Family Therapy. Vol. II. A.S.Gurman and D.P. Kniskern. Eds, New York: Brunner/Mazel, 1991.
Kline, R. B، Principles and practice of structural equation modeling, New York: Guilford publications, 2015.

Schreiber, J. B., Nora, A., Stage, F. K., Barlow, E. A., & King, J، Reporting structural equation modeling and confirmatory factor analysis results: A review, The Journal of educational research, 99(6), 323-338, 2006